Fillerin bizimle birçok ortak özelliği vardır –aynı yaşam süresi, güçlü bir aile bağı, ölüm duygusu ve ortak bir- çok duygu yaşama tecrübesi. Buna karşın, çevreci Dame Daphne Sheldrick fillerin tabiatları gereği insanlardan daha iyi olduklarına inanıyor (ve bu konuda yalnız değil). Ben de aynı fikirdeyim diyebilirim ama şayet gerçek böyleyse, o zaman en az 10 milyon yıldır hayatta olan bir türden neler öğrenebiliriz?
1.Affetmek
İnsanlar gibi filler de, şimdi o eski göç yolları üzerinde ya- şayan insanlarla yapılan çatışmalardan, fildişi arayan kaçak avcıların hedefi olmaya kadar birçok çatışma ve şiddet içeren olay yaşamıştır. Ama görünen o ki, çok şefkatli ve bağışlayıcı- lar. David Sheldrick Wildlife Trust (DSWT) yetimhanesinde buna birebir şahit oluyoruz. Çoğunlukla insanlar tarafından ailelerinin öldürülmelerine şahit olarak ebeveynlerini kaybetmiş olan filler, bizim fil bakıcılarına güvenmeyi öğreniyor ve gelişimleri boyunca onlara itimat etmeyi tercih ediyorlar.
2.Birlik duygusu
Filler arasında zorbalık kesinlikle kabul edilemez. Şayet bir yavru fil başka bir file sataşırken yakalanırsa, sürünün diğer üyeleri tarafından kınanır veya daha da kötüsü sürüden dışlanır –sosyal ilişkiler ve fiziksel temasın çok önemli olduğu bir tür için bu korkunç bir cezadır. O nedenle, nazik olmak tam anlamıyla bir sağduyu göstergesidir –anlaşılan o ki, bu sosyal ve zeki tür bunu biz insanlardan çok daha iyi anlamış ve benimsemiştir.
3.Zor durumlarda birbirine yardım etmek
Kısa bir süre önce, internette genç bir filin bataklığa saplandığını gösteren bir video dolaşıyordu. Balçığın içinde çıkmak için boğuşurken filin yüzündeki dehşeti hissedebiliyorsunuz. Bir süre sonra, diğer fiiller birer birer yanına geldiler ve tam bir takım ruhu ile genç fili kurtarmayı başardılar. Bizim gibi, filler de diğerlerinin duygularını hissederler ve tehlikede olduklarını gösteren guruldamalardan açıkça gözlenebilen fiziksel hareketlere kadar hissettikleri her zor durumda birbirlerine yardım ederler. ilham verici anlardır onlar.
4.Yaşama saygı
Filler, insanlara oranla daha fazla geçmişi olan, daha karışık ve birçok açıdan daha sofistike canlılardır. Binlerce yıllık yaşamları boyunca doğayla uyum içinde yaşamlarını sürdürmüşler. Bu durumun, yakın tarihte beliren insanoğlu zenginliklerini sergilemek için bilezikler ya da süsler yapsın diye, bu değerli türü yok oluşa sürükleme tehdidiyle karşı karşıya bırakan, ölümcül fildişi ticareti gibi eylemlerle arasında dağlar kadar fark vardır.
5.Dinle ve akabinde eyleme geç
Amboseli’de yaşayan fillerle ilgili yapı- lan yeni bir araştırmaya göre, filler tehlikeyi algılama ve insan ya da aslanlar tarafından gelen tehditlere karşı akabinde harekete geçme yeteneğine sahiptir. Vahşi bir türün yaratabileceği tehlike üzerine endişelenip endişelenmemeleri gerektiğini ayırt etmelerini sağlayan bu yetenek, besin ve yaşama alanı için diğer hayvanlarla rekabet halinde olan vahşi topluluklar için çok önemli bir özelliktir ve bu aynı zamanda bizim de öğrenebileceğimiz bir şeydir. Her şeye rağmen, der araştırmayı yürüten Graeme Shannon: “Şayet bedensel bir bedeli olan her bir uyarana tepki verselerdi, o zaman her seferinde yemek yemeyi kesip kaçmaları gerekirdi.” Eğer benim gibi siz de fillerden öğreneceğimiz çok şey olduğunu düşünüyorsanız, elinizi çabuk tutsanız iyi edersiniz. Geçen yıl bu hisli hayvanların yaklaşık 50 bin tanesi, fildişi talebini karşılamak amacıyla insanlar tarafından öldürüldü. Bu, her 15 dakikada bir filin öldürüldüğü anlamına geliyor. 300 ilâ 400 bin civarında filin kaldığı düşünülürse, insanın, filleri doğal yaşamında korumak ve fildişi talebini bitirmek adına etkili bir müdahale olmadıkça bu hayvanların yakında neslinin tükenebileceğini ve sonrasında sadece kitaplarda onları bulabileceğimizi anlaması çok da zor değildir! Daha fillerden öğrenecek çok şeyimiz var ve kendini doğanın efendisi olarak gören bir tür olarak insanoğlu filleri koruma sorumluluğunu üstlenmelidir; buna yetecek gücü vardır.
