BİTKİSEL BESLENME ÇOCUK SAHİBİ OLMA ŞANSINIZI ARTIRIR

Dr. Murat Kınıkoğlu  Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı

VEGAN BESLENME ÇOCUK SAHİBİ OLMA ŞANSINI ARTIRIR
Veganların öyle aman illa on çocuğum olsun derdinde olmayacağını biliyorum. Sayısı en çok artan memeli olarak kendi türümüzden başkasına yaşam hakkı tanımıyoruz. Bu açıdan daha fazla çoğalmaya da hakkımız yok diye düşünüyorum. Gene de benim de bir çocuğum olsun diyen veganlar için güzel bir haber vereyim: bitkisel beslenmek çocuk sahibi olma şansınızı artırır. Hamile kalamayan 18.555 evli kadın 8 yıl boyunca takip edildiğinde bitkisel beslenmeyi tercih eden kadınların çocuk sahibi olma şansı % 50 daha yüksek bulunmuştur (4). Bu olumlu etkinin tam olarak hangi mekanizma üzerinden olduğu bilinmemektedir. Şişmanlık sorununun veganlarda daha az görülmesi bir sebep olabilir. Bildiğiniz gibi şişman kadınların çocuk sahibi olma şansı kilosu normal olanlara göre daha düşüktür, az yağlı, şekersiz vegan beslenen kişilerin şişman olma şansı çok düşüktür. Bir diğer etken veganların besin yoluyla alınan toksinlere daha az maruz kalması olabilir. Ağız yoluyla aldığımız zehirli maddelerin % 90’ı et, peynir, yoğurt, balık vb. hayvansal gıdalardan geliyor. Toksik maddeler de sperm kalitesinde bozulma ile birlikte çeşitli doğumsal defektlere neden oluyor, erkeklerin sperm kalitesi hem sayı hem kalite olarak gittikçe düşüyor. Araştırmalar son 17 yıllık süreçte sperm kalitesi ve sayısında % 30’u bulan bir azalma olduğunu gösteriyor (5). Sperm kalitesi yalnız sizin hayatınızı değil çocuğunuzun hayatını da etkiliyor, kaliteli spermlerden daha sağlıklı ve uzun ömürlü çocuklar doğarken kalitesiz spermler hastalıklı çocuklara neden oluyor (6).
DOYMUŞ YAĞ (HAYVANSAL YAĞ) SPERM KALİTESİNİ DÜŞÜRÜYOR
Süt ve süt ürünleriyle yapılan bir çalışma yağlı süt ve peynirin sperm kalitesinin düşmesine neden olduğunu göstermiştir (7). Hayvansal gıdalarla alınan doymuş yağ sperm sayısında % 41’e varan oranda düşme yapar (8). Buna karşılık cevizin sperm sayısında ve kalitesinde belirgin artışa neden olduğu gösterilmiştir (9). Testislerde vücudun diğer bölgelerine kıyasla on misli daha fazla C vitamini vardır. Yüksek C vitamini konsantrasyonu spermleri serbest radikallerin kötü etkisinden korur. Hayvansal besinlerde C vitamini sıfıra yakındır buna karşılık tüm meyve ve sebzeler C vitamini deposudur. 22-80 yaşları arasındaki erkeklerin incelendiği bir çalışmada çok sebze meyve yemenin (C vitamini ve antioksidandan zengin beslenmenin) özellikle yaşı ileri olanların sperm kalitesini artırdığı gösterildi (10). Tüm bu çalışma sonuçlarına bakarak doymuş yağ tüketimi çok az olan veganların sperm kalitesinin daha iyi olacağını söyleyebiliriz.
SEKS PERFORMANSI ve TESTOSTERON HORMONU Haberleri siz de okumuşsunuzdur; günümüz insanı 100 yıl önceye gör daha az seks yapıyor. Bu ilginin azalmasının nedeni ne acaba? Daha çok televizyon izlemek, internette gezinmek, geç vakitlere kadar açık kalan alış veriş merkezlerine dadanmak bir sebep olabilir. Elektriğin bile olmadığı eski dönemleri düşünün. İnsanların her gece komşuya oturmaya gidecek hali yok ya, ışık gerektirmeyecek, yatarak yapılacak en zevkli faaliyeti tahmin edebilirsiniz. Araştırmalar, günümüz insanının Facebook’a girmeyi, telefonla konuşmayı seks yapmaya tercih ettiğini gösteriyor. Ben sekse ilginin azalmasını sadece değişen dünyayla, gelişen teknolojiyle açıklayamayacağımızı düşünüyorum. Günümüz erkeği, 100 yıl öncesinin erkeğine göre daha az erkek. Sebeplerden biri, erkeği erkek yapan “testosteron hormonu” seviyesinin gittikçe düşmesi… Araştırmalar bitkisel ağırlıklı beslenen erkeklerin testosteron seviyesinin et ve hayvansal gıda yiyenlere göre % 13 daha yüksek olduğu gösteriyor (1). Bu açıdan vegan beslenme iyi bir performans için avantajlı görülüyor. EREKSİYON SORUNU Seks performansının düşmesinin bir diğer nedeni de günümüz erkeklerinde “ereksiyon” yani sertleşme sorununun daha sık ve gittikçe daha erken yaşta görülmesidir. Penis damarları da maalesef aynı kalp damarları gibi yüksek kolesterolden ve şekerden etkilenerek tıkanır. Ereksiyon sorunu yaşayan erkekler sorunu bir enerji/güç eksikliği olarak gördüklerinden “daha kuvvetli” yiyerek eski formlarına kavuşacaklarını düşünür, eskisinden de daha çok, daha yağlı ballı yemeye başlar, daha çok yumurta, daha çok et yerlerse sorunun çözüleceğini zannederler. Oysa çalışmalar hayvansal ağırlıklı beslenen, kolesterol ve kalp damar hastalığı yaygın olan toplumlarda ereksiyon sorununun da daha sık görüldüğünü gösteriyor (2). 25.096 erkeğin takip edildiği bir çalışmada çilek, elma, blueberry, mandalina, portakal tüketimi fazla olan erkeklerde ereksiyon sorunu % 14 daha düşük bulunmuştur (3). Vegan beslenmek için bir neden daha…
DAHASI…
Bazen birinden hoşlanır ancak bizi neyin çektiğini tam olarak bilemeyiz. “Güzel mi?” “Eh…” “Çok mu akıllı?” “Bilmem…” “Peki, nesine aşık oldun?” Cevap yok. Eş seçiminde mantığımızın dışında, otonom sinir sistemimizin yönlendirdiği duyguların da devreye girdiği bir gerçek. Örneğin koku… Hiçbirimiz eş adayını koklamayız (yoksa kokluyor muyuz?) ancak bilim adamları partnerden gelen kokunun nihai kararımızı etkilediğini gösterdiler. Kadınlar yumurtlama dönemlerinde -farkın varmadan- erkekleri tahrik eden kokular salıyorlar (11). Bu yüzden kadınların ciddi sonuçlanmasını istedikleri hamleleri yumurtlama döneminize denk getirmeleri tavsiye ediliyor. Kokuyla vegan beslenmenin ne alakası var diyeceksiniz. Etrafımıza salgıladığımız koku genetik yapımıza, cildimizdeki bakteri florasından, hormonal durumumuza kadar pek çok faktörden etkilenir. “Ne yediğimiz” kokumuzu belirleyen faktörlerin başında gelir. En başta gelen kötü koku nedenlerinden biri besinlerle aldığımız sülfür içeren amino asitlerdir. Aynı miktarda kalori alınmak şartıyla kırmızı et fasülyeden 4 misli fazla sülfür amino asidi içerir, aynı şekilde yumurta mısırdan 4 misli fazla, tavuk pirinçten 7 misli fazla sülfürü amino asit içerir. Hayvansal gıdaları yediğinizde birlikte sülfür de alırsınız ve yalnız cildinizde değil -dişlerinizi fırçalasanız da- nefeste bir koku oluşur. 17 erkek gönüllü üzerinde yapılan bir çalışmada katılımcılar iki gruba ayrılmış, gruplardan birine iki hafta süresince et yedirilmiş daha sonra koltuk altlarından alınan numuneleri koklayan 30 kadın et yemeyen grubun kokusunu daha çekici, hoş ve hafif bulmuşlardır (more attractive, more pleasant, and less intense) (12).
(1) NE Allen, PN Appleby, GK Davey and TJ Key. Hormones and diet: low insulin-like growth factor-I but normal bioavailable androgens in vegan men. British Journal of Cancer (2000) 83(1), 95–97
(2) Ramirez R Erectile Dysfunction and cardiovascular risk factors in a Mediterranean diet cohort. Intern Med J. 2015 Oct 20.
(3) Cassidy A, Franz M, Rimm EB. Dietary flavonoid intake and incidence of erectile dysfunction. Am J Clin Nutr. Published online January 13, 2016.
(4) Jorge E., Protein intake and ovulatory infertility. Am J Obstet Gynecol. 2008 February ; 198(2): 210.e1–210.e7. (5) Cocuzza M Shedding light on the controversy surrounding the temporal decline in human sperm counts: a systematic review. ScientificWorldJournal. 2014 Feb 2;2014:365691.
(6) Joffe M What has happened to human fertility? Hum Reprod. 2010 Feb;25(2):295-307.
(7) Afeiche MC Dairy intake and semen quality among men attending a fertility clinic. Fertil Steril. 2014 May;101(5):1280-7.
(8) Jensen TK High dietary intake of saturated fat is associated with reduced semen quality among 701 young Danish men from the general population. Am J Clin Nutr. 2013 Feb;97(2):411-8.
(9) Wendie A. Robbins. Walnuts Improve Semen Quality in Men Consuming a Western-Style Diet: Randomized Control Dietary Intervention Trial. Biology of Reproduction October 1, 2012 vol. 87 no. 4 101
(10)Schmid TE Micronutrients intake is associated with improved sperm DNA quality in older men. Fertil Steril. 2012 Nov;98(5):1130-7.
(11) Singh, D., & Bronstad, P. M. (2001). Female body odour is a potential cue to ovulation. Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 268(1469), 797-801.
(12) Jan Havlicek The Effect of Meat Consumption on Body Odor Attractiveness Chem. Senses (2006) 31 (8): 747-752.

Veg&Nature Dergisi yaz sayısında yayınlanmıştır.