Vegan-vejetaryen yaşam biçimi, tüm kamusal alanlarda olduğu gibi, gerekli alternatifler sağlanmadığında üniversitelerde de birtakım sorunları beraberinde getiriyor. Ders aralarında kampüs alanlarından çıkamayan öğrenciler, kantin-kafeterya-yemekhane alternatifi kendilerine ne sunuyorsa onunla yetinmek zorunda kalıyorlar. Ancak bu durum, zamanla tekdüze ve dengesiz bir beslenme haline dönüşüyor ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiliyor. Bütün bu sıkıntılar ve toplumu bu konuda bilinçlendirme idealleri, onları bir araya getirdi ve çeşitli üniversitelerde veganvejetaryen grupları kurularak dayanışma çağrıları yapılmaya başladı. Biz de üniversitelerdeki bu öğrenci gruplarına ulaşarak, okullarındaki uygulamaları ve girişimlerinin ayrıntılarını öğrenmek istedik:
İTÜ’DE VEGAN MENÜ
İTÜ Vegan & Vejetaryen Topluluğu faaliyetlerine 2013-2014 güz döneminde yemekhanede vegan ve vejetaryenlere uygun yemekler bulunmamasından dolayı rektörlüğe yapılan itirazla birlikte başlamış. Yemekhane menüsü için itirazlar sadece vejetaryen ve vegan bireyler tarafından değil; yemekhanede her gün etli yemek çıkmasından rahatsız olanlar ve hayvansal gıda içermeyen yemeklerin çıkmasının vejetaryen ve veganların bireysel hakkı olduğunu düşünenlerden de gelmiş. Şu ana kadar 500 dilekçe toplanarak rektörlüğe teslim edilmiş. Rektörlüğün verdiği yanıta göre, yemekhane için çalışmalar başlamış ancak teknik detaylar henüz çözülememiş. Rektörlük, vejetaryen ve veganlar için ayrı bir sıra açmayı ve kayıt esnasında vejetaryen/vegan olduğunu bildiren öğrenci sayısına göre yemek çıkarılmasının planlandığını belirtiyor. Grubun itirazı ise, kayıt esnasında vejetaryen olmayan ama süreç içerisinde vejetaryen/vegan beslenme biçimini seçen öğrencilerin taleplerinin boşlukta kalacak olması nedeniyle, çözümün genele sunulacak ayrı bir menü alternatifinden geçtiği yönünde. Bu taleplerine yeşil ışık yandı. Topluluk olarak hedefleri İTÜ’deki vejetaryenler ve veganları bir araya toplayıp, hayvan özgürlüğü, vejetaryenlik/ veganizm, türcülük gibi konular çerçevesinde tartışmak ve okuldaki insanları bu konular hakkında bilinçlendirmek ve kampüste vegan hayatı kolaylaştırmak. Türcülük hakkında film gösterimleri, paneller yapmayı; okul içinde standlar açıp veganlığı ve türcülüğü anlatmayı; özellikle bahar şenliğinde vegan yemekler dağıtıp veganların aslında çok lezzetli yemekler yiyebildiğini göstermeyi düşünüyorlar. Bu dönem yapılacak etkinlikler arasında, film gösterimi, zehirsizev deterjan/ sabun/diş macunu yapımı atölyesi ve Yaşayan Kütüphane’ye vegan kitap katkısı sağlamak var. Bu etkinlikle birlikte İTÜ’deki öğrencilerin veganlarla tanışmasını sağlayarak, veganlar hakkındaki fobik söylemleri ve önyargıları kırmayı hedefliyorlar. Pek çok üniversitenin benzer gruplarıyla tanışma toplantılarına başlamışlar, hatta bundan sonraki hedef; her dönem bir kez “üniversiteler arası vegan ve vejetaryen toplulukların buluşması” ve koordine olmak.
GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ YÖNETİMİNDE VEGAN MENÜ ALTERNATİFİ GÖRÜŞÜLÜYOR
Galatasaray Üniversitesi yönetim kurulunda, üniversitenin vegan-vejetaryen öğrencilerinin talebiyle gündeme gelen vegan menü alternatifi görüşülüyor. Özellikle vegan-vejetaryen yaşam biçimini benimseyenler, öğlenleri yemek yiyebilmek için çoğunlukla yemekte ne olduğuna bakamadan bekledikleri kuyruğun bitiminde bir yemek sürprizi ile karşılaşabildiklerini belirtiyor. Süre sonunda yiyebilecekleri tek alternatifin salata olduğunu fark edebiliyorlar örneğin. Galatasaray Üniversitesi’nde, “hayvansal gıda içermeyen” besinlerle, yani “vegan” beslenen öğrencilerin sayılarının hiç de az olmadığı son dönemde anlaşıldı. Bu yaşam biçimini benimseyen öğrenciler bugüne dek, öğrenci menüsü içerisinden kendilerine uygun alternatifleri seçmek zorunda kalıyorlar ya da seçebilecekleri hiçbir şey yoksa aç kalabiliyorlardı. Ancak bu durum değişmek üzere olabilir. Geçtiğimiz haftalarda, GSÜ öğrencilerinden Fethi Kaban, üniversitenin ilgili bölümüne “yemekhanede vegan menü de olması” için bir talepte bulunmuş. Kendisine, bunu talep eden kaç kişi olduğunu gösteren bir liste getirmesi durumunda konunun gündeme alınabileceği söylenmiş ve bunun üzerine okulda astıkları afişlerle ve internet üzerinden yaptıkları duyurularla bir kampanya başlatmışlar. Çok kısa sürede, kendilerinin de tahmin ettiklerinden çok fazla bir sayıya ulaşılmış. Okuldaki öğlen ve akşam yemeklerinde vegan menü olmasını isteyen 63 kişinin adı olan liste, Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı’na teslim edilmiş.Öğrencilerin “vegan menü” talebi, yakın zamanda toplanacak üniversite yönetim kurulunda görüşülecek. Listede adı olan ve ya adı olmasa da kendilerine destek olmak isteyen kişilerden ise bir ricaları var: “Fırsat bulduğunuzda Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı’na gidip, süreci takip ederek bu işte ne kadar ciddi ve istekli olduğumuzu gösterelim”. Şimdi gözler, üniversite yönetiminin alacağı kararda.
(Emrah Boztepe)
KOÇ ÜNİVERSİTESİ’NDE MUTLU SON
Koç Üniversitesi’nin vegan ve vejetaryen öğrencileri, beslenme tarzlarındaki farklılıktan dolayı yaşadıkları sorunlar ve alternatif talebiyle okula başvurduklarında bu kavramların ne demek olduğunu ve bu yapılanın geçici bir heves ve ya bir tarz uçarılık mı yoksa gerçekten de muhataplarına görev yükleyen ciddi bir durum mu olduğunun araştırıldığını belirtiyorlar. Ardından, bu durumda kaç kişinin Koç Üniversitesi’nde var olduğu araştırması yapılmış. Bu durumun, kendilerine bir kez daha örgütlenmenin hedeflerine ulaşmada ne derece önemli olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyorlar. Daha önceden Koç Üniversitesi’nde küçük bir azınlık olarak kalacağından endişe eden vegan-vejetaryen topluluğu, böylece 2014 senesinde koordine olarak bir araya gelmiş. Bu süreçte özellikle okulun yemekhanesinde kahvaltılar çok daha vegan dostu hale getirilerek, eskiden öğle ve akşam yemeklerinde her zaman riayet edilmeyen sebzeli yemek ve et susuz çorba artık değişmez bir ilke haline gelmiş. Eskiden yemeklerdeki hayvansal gıdalar hakkında bilgisiz personele yaptıkları baskılarla artık içerik konusunda bir sorun yaşamadıklarını ifade ediyorlar. Bunun dışında, çok fazla farklı yemek opsiyonu bulunan okuldaki diğer özel kurumların da daha fazla sömürüden ve tacizden arındırılmış yemek bulundurması noktasında, sistematik baskılar devam ediyor. Gelecek dönem toplu bir imza kampanyası başlatmayı düşünüyorlar. Okuldaki en büyük sıkıntı diğer öğrencilerin, vejetaryen ve veganların bu konudaki duyarlılığını, bir tür fanatizm olarak algılamaya meyilli olmalarında yattığını düşünüyorlar. İnsanların beyin kılcallarına kadar yer etmiş türcülük hastalığını bir şekilde delmeye başladıklarını hissediyor ve son mezbaha kapanıncaya ve son köle özgür kalıncaya dek bu mücadelenin süreceğini söylüyorlar.
(Emre Alpun)
ANADOLU ÜNİVERSİTESİNDE VEGANVEJETARYEN HAREKETİ FİLİZLENDİ
Anadolu Üniversitesi’nde vejetaryen-vegan hareketi, üniversitede Tıbbi Laboratuar Teknikerliği okuyan Cansu Öztaş’ın yemekhanede çoğu zaman çıkan etli yemeklerden
dolayı aç kalarak sürekli sıkıntı yaşamasıyla başlamış. Adından başta yemekhane müdürü olmak üzere ilgililere bu konudaki sorunundan bahsetmiş. Ufak bir araştırma yaptığında ise, kendiyle aynı sıkıntıları yaşayan öğrencilerin dayanışma içinde olmasını sağlayacak bir grubun bulunmadığını fark etmiş. Seslerinin sosyal paylaşım sitelerinden daha kolay duyulacağını düşündüğü için sosyal platformda Aralık 2013’te “Anadolu Üniversitesi Vegan ve Vejetaryenleri” grubunu kurmuşlar. Grup henüz çok yeni olduğumu için ilk etapta yemekhanede yedikleri her yemeğin fotoğrafını çekerek sayfaya koyuyor ve bu sayede üniversite kulüplerini, arkadaşlarını ve hocalarını bilgilendirerek daha çok kişinin bu konuda dikkatini çekmeyi amaçlıyorlar. “Başka birçok sıkıntılarımız var.” diyor ve ekliyorlar “Aç kalmamızın yanı sıra yemekte makarna ve etli bezelye varsa, bezelye yerine bir kaşık daha makarna alamıyoruz.” Vejetaryen sayısı az olduğu ya da henüz organize olmadıkları için, sayfanın önceliği “Yemekhanemizde etsiz menü sunulması için el ele verelim” şeklinde belirlenmiş. Şuan vejetaryenler için etli yemek yerine çoğunlukla barbunya verildiğini ve koordinasyonda başarılı olmaları halinde konserveden daha güzel yemekler sunulacağına inandıklarını belirtiyorlar.
(Cansu Öztaş)
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ VEGAN VE VEJETARYENLERİ
Grup henüz yeni organize olmuş, ilk olarak sosyal platformda bir sayfa açarak birlik olmayı planlamışlar. Çok yeni oldukları için henüz bir araya gelip toplantılar yapamadıklarını, dahası birbirleriyle tanışamadıklarını belirtiyorlar. Öncelikli hedefleri okulda bir stand açmak. Bu sayede bir araya gelebileceklerini düşünüyorlar Üniversitelerinde, hayvanseverler tarafından kampus köpekleri yararına organize edilen ve Mayıs ayında gerçekleşmesi planlanan kermese destek olduklarını belirtiyorlar. Ayrıca yakın zamanda, yemekhanede veganlara uygun menü çıkarılması için bir imza kampanyası başlatmayı planlıyorlar. Şu an için üniversite yemekhanesinde sadece vejetaryen menü çıkarılıyor.
(Caner Aydın)
Etik, sosyal, çevre ya da sağlık sorunları. Sebep ne olursa olsun bu yaşam biçimini benimseyenlerin, toplu alanlarda yaşam zorunluluğu dikkate alınarak alternatif uygulamalarla sıkıntılarına çözüm geliştirilmesi gerekiyor. Bu konunun takipçisi olacağımızı belirterek, bir an önce yetkililerin gerekli düzenlemeleri yapmalarını temenni ediyoruz.
